Śladami śląskiej historii

Przebieg trasy:

Chorzów Rynek trasa okrężna

Trasa okrężna - rozpoczyna się na Rynku w Chorzowie i tam, po przejechaniu 28 km kończy. Wycieczkę poprowadziłem tak, by pokazać, leżące tuż przy głównych drogach, często ukryte za krzakami miejsca związane z historią Śląska. Miejsca mało znane nawet miejscowym, miejsca, obok których mieszkańcy przejeżdżają często codziennie w drodze do pracy czy na zakupy.

Zaczynamy od Rynku w Chorzowie, wielu pewnie się zdziwi i zapyta gdzie ten rynek? Jeżdżąc trasą Katowice Bytom, przejeżdżacie nad nim. Pod słynną chorzowską estakadę od kilku lat powraca życie. Kawiarnia, najlepsza chorzowska księgarnia, miejsce na koncerty przyciągają mieszkańców, o dziwo hałas samochodów nie jest dokuczliwy. Z Rynku pojedziemy ulicą Wolności do osiedla IRYS, osiedle kilku potężnych bloków zostało sprytnie ukryte przed okiem. Ścieżkami rowerowymi i miejscami ulicami z ruchem samochodowym przejedziemy do świętochłowickiego parku Skałka i następnie do najbogatszej w okresie międzywojennym dzielnicy miasta Lipin. Kopalnie i huty przez lata dawały zatrudnienie  mieszkającym tu robotnikom. Niestety dzielnica bardzo mocno podupadła w czasie transformacji ustrojowej i przez lata była jedną z najbiedniejszych dzielnic polskich miast, dziś powoli powraca do życia, choć nadal mnóstwo tu opuszczonych sklepów, zakładów usługowych i doskonale prosperujących lombardów. Na Lipiny warto wybrać się na Procesję Bożego Ciała - jedną z najsłynniejszych w Polsce.

Tyłami dzielnicy pomiędzy familokami i ogródkami działkowymi dojedziemy do Ajski, jednej z najpiękniejszych hałd na Śląsku (o Hołzie Ajska przeczytacie niebawem w oddzielnym wpisie).  Z Ajski jedziemy dalej przez Łagiewniki do bytomskich Szombierek, po prawej stronie miniemy kompleks boisk Orlik i zjedziemy do Bytomki, rzeki wijącej się przez hałdy i zakład Haldexu. Kompleks odzyskiwania węgla z hałd zajmuje kilka hektarów i krajobraz jest tu księżycowo marsjański.

Jadąc wzdłuż Bytomki trafimy na graniczące z hałdą pole golfowe. Skręcimy ponownie na hałdę i pojedziemy do dominujących nad okolicą  szybów Krystyna i Ewa (więcej informacji o wieży wyciągowej szybu Krystyna znajdziesz na Wikipedii). Ścieżką wzdłuż ulicy dojedziemy do zdecydowanie mniej znanego pomnika bytomskiego przemysłu: oczyszczalni ścieków. W chwili budowy była to pierwsza na terenie Cesarstwa Niemieckiego biologiczna oczyszczalnia ścieków. Obiekt wybudowany w 1905 roku mieścił: biologiczną oczyszczalnię ścieków, spalarnie śmieci i stanowił bardzo ważny element nowoczesnego systemu wodociągów Bytomiu. Ulicą Łagiewnicką (dość długi podjazd) dojedziemy do nieużywanego już dziś wiaduktu nad ulicą. Tu opuścimy ścieżkę rowerową, by odwiedzić kwaterę wojenną z I i II Wojny Światowej. Kwatera oznaczona jest dziś pamiątkową płytą i na szczęście utrzymana w czystości. Przed laty była wielokrotnie dewastowana przez wandali. Przy kwaterze zsiadamy z roweru i wyszukujemy (szczególnie latem jest to trudne) ścieżki prowadzącej do jednej z najbardziej tajemniczych mogił w Bytomiu. Napis na małym nagrobku: Ida Hora "Ruhe sanft, geliebter Engel", upamiętnia zmarłą 150 lat temu Idę, córkę Wilhelma Hora oraz Valeski, z domu Klose. Ida zmarła, mając niecałe pięć miesięcy, w dniu 28 marca 1874. Pamięć Idy trwa do dziś, bardzo często na grobie ktoś zapala znicz.

Kilka kolejnych kilometrów pokręcimy na granicy Bytomia i Chorzowa, dziś granicy między miastami, w okresie międzywojnia, granicy państwowej między Polską i Niemcami. Niemymi świadkami tej granicy i świadectwem czasów są liczne tu polskie bunkry wybudowane tuż przed wybuchem II Wojny Światowej. Na wiele się nie zdały, Niemcy mieli doskonały zwiad lotniczy i w wielu miejscach objechali polskie umocnienia, z których nie padły strzały.

W końcu trafiamy na Żabie Doły, kompleks zbiorników wodnych poprzecinany nasypami dawnych kolei wąskotorowych, do dziś w wielu miejscach można się tu natknąć na  ślady ważności miejsca dla przemysłu. Miejsce dziś jest  siedliskiem wielu gatunków ptaków wodnych i jednym z ulubionych plenerów dla fotografów ptaków. Opuszczając Żabie Doły, warto zatrzymać się w Dolinie Górnika, malowniczo położonej nad brzegiem stawu restauracji. Wracamy do Chorzowa, tyłami nowoczesnej elektrociepłowni i przez drogę wewnętrzną Alstomu (można podejrzeć budowane tu i wysyłane na cały świat składy tramwajowe i kolejowe) dojeżdżamy na teren po Königshütte (Hucie Królewskiej), hucie, dzięki której powstało miasto dziś zwane Chorzowem a przed wojną noszącym nazwę Königshütte i Huta Królewska. Dziś działa tu kilka zakładów produkcyjnych, w części budynków biurowych powstał Loft Kościuszko - kompleks biurowo usługowy a w budynkach poprodukcyjnych zagościło Muzeum Hutnictwa, dziś dzięki przebudowie drogi Katowice Bytom i zburzeniu muru dawnej huty Muzeum w końcu jest widoczne dla kierowców. Pod ulicą Katowicką przeprawiamy się najbrzydszym w okolicy przejściem podziemnym i wspomnianą na początku trasy estakadą wracamy na rynek. Przed estakadą miniemy niszczejące budynki po chorzowskich zakładach mięsnych, halę targową, która za komuny przebudowana została na sortownię herbaty i palarnię kawy. Zjeżdżając ślimakiem z estakady, uważny rowerzysta zauważy pomnik Gerarda Cieślika, legendarnego piłkarza Ruchu Chorzów i piękny budynek Poczty Głównej. Uważając na tramwaj, jedziemy na Rynek, gdzie kończymy wycieczkę.