SZLAK NIEBIESKI „WARSZAWSKI SZLAK ROWEROWY WISŁY”

Przebieg trasy:

Wólka Węglowa - Czersk

Wólka Węglowa – ul. Prozy - ul. Farysa - ul Papirusów - Park Młociński - ul. 11 Listopada - ul. Warszawska – ul. Estrady - ul. Graniczna - ul. Kampinoska – Las Młociński - ul. Dankowicka - ul. Humanistów - ul. Michaliny - ul. Encyklopedyczna – ul. Heroldów - ul. Marymoncka – ul. Wybrzeże Gdańskie - rezerwat „Lasek Bielański” - Park Kępa Potocka - ul. Wybrzeże Gdyńskie – ul. Stanka - Park E. Rydza Śmigłego – Agrykola - ul. Belwederska - ul. Jana Sobieskiego – al. Wilanowska - ul. Przyczółkowa - ul. Drewny - Konstancin-Jeziorna - Obory - Dębówka - Góra Kalwaria - Czersk

Wólka Węglowa (Bielany). W XIV w. istniał tu gród otoczony lasami. Obecna miejscowość ma jednak dużo późniejszą metrykę. Założono ją w XVIII w. Pozostałością po średniowiecznej puszczy jest Las Młociński. Młociny zostały założone w XVI w. wśród lasów Puszczy Mazowieckiej. Urządzono tu zwierzyniec królewski, czyli miejsce polowań dla monarchów. W 1951 r. wieś została włączona do Warszawy.

Las Bielański w XIX w. stał się popularnym miejscem spotkań. Po II wojnie światowej został przyłączony do Warszawy. Na jego terenie wybudowano Park Kultury ze słynną „karuzelą na Bielanach”. W 1973 r. park zlikwidowano, a okolicznym terenom przyznano statut rezerwatu krajobrazowego. Na szczycie wzgórza o nazwie Polkowa w XVII w. powstał zespół kościelno-klasztorny kamedułów. Na początku XX w. zmarł ostatni z tutejszych zakonników. Dziś klasztorne mury są siedzibą Uniwersytetu im. kardynała S. Wyszyńskiego.
Marymont to dawna posiadłość Marii Kazimiery. Zaprojektował ją w XVII w. Tylman z Gameren. Przy ulicy Potockiej znajduje się stadion najstarszego klubu
sportowego stolicy, założonego w 1911 roku - RKS Marymont. Drużynę piłkarską prowadził tu swego czasu Kazimierz Górski.

Wisłostrada to ciąg ulic na lewym brzegu Wisły, który swego czasu znacznie poprawił warunki komunikacyjne stolicy. Pod mostem Świętokrzyskim biegnie ona najdłuższym tunelem w Polsce. Cytadela to duży kompleks obronny zaprojektowany w 1832 r. Jego budowę ukończono w 1836 r. Na stokach Cytadeli w 1864 r. stracono Romualda Traugutta, a jeden z pawilonów zamieniono na więzienie. W 1909 r. zadecydowano o likwidacji Twierdzy Warszawskiej, w tym również Cytadeli. Większość jej elementów jest wciąż widoczna w krajobrazie stolicy.

Stare Miasto to część układu urbanistycznego Warszawy, który dzięki temu, że po II wojnie światowej został pieczołowicie odbudowany, jest wpisany na listę
światowego dziedzictwa UNESCO. Park Łazienkowski to jeden z najpiękniejszych parków w Warszawie. Powstał w latach 70. XVIII w. przy Zamku Ujazdowskim, w którym dziś mieści się Centrum Sztuki Współczesnej. Parkowi nadano charakter krajobrazowy. Istniejącą w nim łaźnię przebudowano na pałac na wodzie. Stał się on letnią siedzibą króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. W parku znajdują się także Pałac Myśliwski, teatr Na Wyspie i Stara Pomarańczarnia oraz ogród botaniczny. Jednym z symboli parku jest pomnik Fryderyka Chopina.

Fort Piłsudskiego (Legionów Dąbrowskiego) powstał jako element Twierdzy Warszawa pod nazwą Tsche. We wrześniu 1939 r. fort stanowił samodzielny punkt oporu w tzw. linii wysuniętej Odcinka Południowego. Został zdobyty 25 września. Mimo zniszczeń wojennych zachowała się większość konstrukcji i stalowy most nad fosą. Wilanów powstał w XIII w. jako osada Milanów, należąca do klasztoru bernardynów w Płocku. W XIV w. trafił w ręce książąt mazowieckich. Stał się siedzibą rodu Milanowskich. Na początku XVII w. Leszczyńscy rozpoczęli budowę pałacu, której jednak nie udało się ukończyć z powodu najazdu szwedzkiego. W II poł. XVII w. właścicielem posiadłości został Jan III Sobieski. Na jego polecenie Tylman z Gameren i August Locci stworzyli pałac „Villa Nova”, który z czasem stał się Wilanowem. W XIX w. pałac należał do Stanisława Kostki Potockiego. W czasie II wojny światowej znajdowała się tu siedziba SS. W 1954 r. budowlę poddano remontowi. Zespół pałacowo-parkowy zachował barokowy charakter i jest jednym z najwspanialszych założeń tego typu w Europie. Obok pałacu znajduje się kościół pw. św. Anny wybudowany w latach 1857-70.

Obory to osada, z której rozwinął się dzisiejszy Konstancin-Jeziorna. W XVII w. dla Jana Wielkopolskiego wybudowano tu barokowy dwór. Projekt najprawdopodobniej wykonał Tylman z Gameren. Jan poślubił Marię Annę D’Arquien, siostrę królowej Marysieńki. W XIX w. majątek przeszedł na własność

Potulickich. Na ich polecenie Marconi przebudował pałac. W majątku powstały wtedy także kaplica, cukrownia i browar. Po II wojnie światowej we dworze urządzono Dom Pracy Twórczej Związku Literatów Polskich. Przyjeżdżali tu m.in. Białoszewski, Brzechwa, Gałczyński, Wajda i Wańkowicz. Konstancin-Jeziorna powstał na części rozparcelowanych w XIX w. ziem majątku oborskiego. Nazwa miejscowości pochodzi od imienia Konstancji z Potockich

Skórzewskiej. Na przełomie XIX i XX w. rozwinęło się tu budownictwo willowe. W Konstancinie mieszkał Stefan Żeromski. Dziś swoje rezydencje mają tu artyści i przedsiębiorcy. Bogactwem Konstancina jest uzdrowiskowy mikroklimat oraz złoża termalnej solanki wydobywanej z głębokości 1700 m pod powierzchnią ziemi.

Drugą część miasta stanowi Jeziorna istniejąca od średniowiecza. W XVIII w. założono w niej młyn i papiernię. W XIX w. powstała fabryka papieru. W 2002 r.
starą papiernię przebudowano na centrum handlowe. Góra Kalwaria istniała już w XIII w. Miasto powstało w miejscu istniejącej tu wcześniej wsi Góra. Biskup Wierzbowski założył Nową Jerozolimę, jak nazwano miasto, na planie krzyża łacińskiego, według rozpowszechnionych w XVII w. wzorów nawiązujących do układu przestrzennego Jerozolimy. Góra Kalwaria prawa miejskie uzyskała w 1670 r. W XIX w. stała się ważnym ośrodkiem chasydyzmu. W czasach II Rzeczypospolitej sława mieszkającego tu cadyka Abrahama Altera przyciągała tysiące pielgrzymów. W mieście zachował się cmentarz żydowski, dawna synagoga oraz dom modlitwy i dwór cadyka. W 1898 r. uruchomiono kolejkę wąskotorową do Warszawy. Do innych najciekawszy zabytków należy m.in. barokowy, pobernardyński zespół kościelno-klasztorny. Zaprojektował go w XVIII w. Jakub Fontana. Na skarpie w obrębie ogrodu klasztornego znajduje się kaplica św. Antoniego z relikwiarzem w kształcie rąk. Obok wypływa źródełko, któremu przypisywane są właściwości lecznicze. Na sztucznym wzniesieniu stoi kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego z XVII w. tzw. „Na górce”. Świątynia stanowiła ważny punkt powstającej wtedy Kalwarii. Pod ołtarzem znajduje się krypta biskupa Wierzbowskiego, założyciela miasta. Przechowywana jest tu także woskowa pieta z XVI w. W centrum Góry Kalwarii znajduje się też piękny zabytkowy ratusz miejski, który został wzniesiony w latach 1829-34. Obecnie stanowi on siedzibę władz miejskich. W barokowym, uroczym kościółku, tzw. Wieczerniku na Mariankach umieszczono sarkofag ojca Stanisława Papczyńskiego, założyciela zgromadzenia Marianów. W Górze Kalwarii do 1806 r. funkcjonowało Kolegium Pijarów. W 1862 r. przebudowano je według projektu Henryka Marconiego.

Dziś w jego murach na powierzchni 10ha mieści się Dom Pomocy Społecznej.
Czersk istniał jako niewielka osada już w VII w. W XI w. założono tu gród, który sto lat później stał się siedzibą kasztelanii i archidiakonatu. Nieco później Czersk został stolicą księstwa mazowieckiego. W 1350 r. nastąpiła lokacja miasta na prawie chełmińskim. Na przełomie XIV i XV w. Janusz I Mazowiecki
wybudował tu zamek. W XV w. Czersk zaczął tracić swe znaczenie na rzecz Warszawy. Ponowny okres rozwoju miasta związany był z rządami królowej Bony. Dzięki niej zaczęto uprawiać tu winorośl i warzywa oraz wystawiono browar. Po zniszczeniach z okresu potopu szwedzkiego miasto nie odzyskało swej świetności. Czersk do dziś zachował oryginalny układ urbanistyczny. Największą atrakcją jest zamek książąt mazowieckich, jedna z nielicznych zachowanych budowli obronnych na Mazowszu. Posiadała trzy wieże: Bramną, Południową i Zachodnią. W obrębie murów istniał kościół pw. św. Piotra. Zamek został zniszczony w XVII w. przez wycofujących się Szwedów. W latach 1762-1766 marszałek Franciszek Bieliński rozpoczął odbudowę. Po rozbiorach zburzono mury. Z zamkowych cegieł korzystali okoliczni budowniczowie. Z nich powstał w 1905 r. kościół pw. Przemienienia Pańskiego.