Trasa rowerowa Lublin - Łęczna

Przebieg trasy:

Lublin - Łęczna

Lublin - Łęczna

Łęczna - miasto nad Wieprzem i Świnką

Niemal wszyscy podróżni, którzy pokonują trasę drogową z Lublina do Łęcznej, zwracają uwagę na malownicze położenie topograficzne miasta. Łęczna zajmuje wysoki, przełomowy brzeg Wieprza, który dodatkowo przecięty jest głębokim parowem Świnki. Po przejechaniu w poprzek Nadwieprzańskiego Parku Krajobrazowego znajdziemy się w stolicy Lubelskiego Zagłębia Węglowego, mieście Łęczna, które otrzymało prawo miejskie już w 1467 roku.
Ciekawe dzieje miasta można odczytać w czasie jego zwiedzania. Charakterystyczny jest układ urbanistyczny Starego Miasta z trzema rynkami, który kształtował się od XV do pocz. XIX wieku.
Dzięki otrzymywanym przywilejom królewskim na organizowanie jarmarków, przybywało tutaj tysiące kupców z ziem Królestwa Polskiego, Litwy i z innych krajów Europy.

Świetność Łęcznej przypadła na czasy Odrodzenia. Rozwinęło się wówczas rzemiosło i handel, rozbudowano ośrodek zamkowy na Podzamczu, stawiano liczne karczmy, pensjonaty i domy zajezdne - te ostatnie, wprawdzie późniejsze, bo XIX-wieczne, zachowały się m.in. przy ul. 3 Maja 26 i 36 oraz placu Kanałowym 18 i 26.

Dzisiaj na gwarnych niegdyś ulicach i rynkach staromiejskich panuje spokój. Największy z nich, noszący nazwę placu Kościuszki, przekształcony został na skwer miejski. Przy placu stoi budynek Urzędu Miasta, a także klasycystyczna bryła Urzędu Stanu Cywilnego z czterokolumnowym portykiem. W okresie zaborów budynek pełnił rolę odwachu, a od 1920 roku magistratu. Wówczas był dostawiony do niego areszt i mieszkanie stróża.

Najstarszy łęczyński rynek, funkcjonujący częściowo do dzisiaj, leży w pobliżu zespołu synagogalnego. Tu wznosi się barokowa Synagoga Duża z poł. XVII wieku, obecnie siedziba Muzeum Regionalnego. Świątynia ma łamany dach polski i dobrze zachowany wystrój wnętrza. W środkowej części wznosi się imponująca bima, czyli miejsce do odczytywania i wykładania Tory. Bima jest zbudowana na planie kwadratu; toskańskie kolumny podtrzymują sklepienie krzyżowe. Jest ono dekorowane renesansową sztukaterią i polichromią. Do wschodniej ściany synagogi przylega aron-ha-kodesz, tj. szafa na rodały, czyli zwoje Tory. W sali modlitw są też eksponowane ruchome zbiory judaiców. W innych pomieszczeniach udostępnione są różnotematyczne zbiory muzealne: archeologiczne, historyczne, etnograficzne; organizowane są także wystawy czasowe poświęcone regionowi łęczyńskiemu.

Warto wiedzieć, że Łęczna była znaczącym miejscem żydowskiego osadnictwa już w pocz. XVI wieku. W poł. XIX stulecia Żydzi stanowili aż 64,3% ludności

miasteczka. W XVII wieku obradował tu słynny Sejm Czterech Ziem (Waad Arba Aracot), który był najważniejszą instytucją samorządową polskich Żydów. Wnieśli oni duży wkład w rozwój tutejszego handlu i rzemiosła. Niestety, podzielili tragiczny los pobratymców w czasie II wojny światowej. Pamięć zamordowanych przez hitlerowców Żydów czci tablica umieszczona na zewnętrznej elewacji synagogi. Obok świątyni zgromadzone są, w formie lapidarium, szczątki macew, które zostały zebrane z terenu miasta. Na kirkucie, w pobliżu stadionu GKS „Górnik Łęczna”, stoi ohel poświęcony łęczyńskiemu cadykowi Szlomo Leibie, wybitnemu przedstawicielowi ruchu chasydzkiego.
Synagoga Mała pełniła też rolę szkoły żydowskiej. Obecnie mieści się w niej Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna. Wewnątrz zachowała się kamienna umywalnia do rytualnego obmywania rąk.

Trzeci rynek- obecnie nieużytkowany w celach handlowych - z XVIII wieku, usytuowany jest na zachód od najstarszego targowiska.
Na wzniesieniu, na wschód od synagogi, widoczna jest sylwetka kościoła paraf. pw. św. Marii Magdaleny. Wzniesiono go w latach 1613-1631 sumptem Adama
Noskowskiego, pod czynnym nadzorem budowlanym muratora Jana Wolffa. Świątynia jest jednym z cenniejszych obiektów na Lubelszczyźnie, który reprezentuje renesans lubelski w architekturze sakralnej.
W barokowo-rokokowym wnętrzu na szczególną uwagę zasługują: ołtarz główny, ołtarze boczne, obraz św. Marii Magdaleny oraz portrety Jana III Sobieskiego i Seweryna Rzewuskiego. Przed kościołem wznosi się murowana dzwonnica z 1827 roku, a za ogrodzeniem stoi interesujący budynek dawnej mansjonarii z poł. XVII wieku. Natomiast w ogrodzie, po przeciwnej stronie dziedzińca kościelnego, zachował się drewniany budynek plebanii z poł. wieku XIX, z dekoracją w stylu szwajcarskim.

Kilkaset metrów na północ, na wzniesieniu, rozpościera się okazały zespół dworsko-parkowy Podzamcze. To teren dawnego zamku, który był zbudowany na stromej skarpie dolinnej Wieprza i Świnki już w XV wieku. Po zamku nie ostały się widoczne ślady, ale warto zwiedzić ładny park z okazałymi drzewami, a także ogrody i pozostałości folwarku z XIX wieku, niestety w większości w ruinie. Dużą ciekawość budzi sugestywny zwierzyniec gadów jurajskich, który stworzyła w betonie ręka miejscowego twórcy - Bogumiła Brodzisza.