Trasa rowerowa po fortach Twierdzy Przemyśl - cz. północna

Przebieg trasy:

Przemyśl - Przemyśl

Przemyśl - Kuńkowce – Fort Łętownia - Fort Brunner – Fort Orzechowce - Fort Duńkowiczki – Żurawica - Fort Bolestraszyce - Arboretum Bolestraszyce - Przemyśl

0,0 km - rozpoczynamy jazdę w centrum Przemyśla, spod Pomnika Orląt Przemyskich, tuż obok mostu na Sanie. Tu tabliczka oznaczająca początek trasy. Jedziemy ul. Wybrzeże Ojca Świętego Jana Pawła II w kierunku zachodnim, w górę biegu rzeki San.
1,6 km - jesteśmy na wysokości Osiedla Kmiecie. Tutaj można zjechać nad rzekę i kontynuować jazdę wąską ścieżką, w górę biegu rzeki.
Można też nadal jechać drogą asfaltową.
2,0 km - skrzyżowanie ul. Wybrzeże Ojca Świętego Jana Pawła II z ul. Węgierską. Skręcamy w lewo.
3,5 km - wyjeżdżamy z Przemyśla. Początek wsi Ostrów. Jedziemy cały czas główną szosą.
4,8 km - wieś Kuńkowce. Ok. 50 metrów przed kościołem (po lewej), od głównej drogi odbija w prawo droga w kierunku Fortu VIII Łętownia. Tutaj jest początek czarnego, pieszego szlaku turystycznego.
Jedziemy teraz po coraz gorszej drodze asfaltowej, lekko w górę.
5,5 km - rozjazd dróg, skręcamy w lewo.
5,7 km - kończy się asfalt. Kolejny rozjazd, wybieramy drogę na wprost, nadal lekko w górę. Jedziemy teraz po drodze kamienistej.
6,6 km - dojeżdżamy do Fortu VIII Łętownia (po lewej). Tutaj jest dogodne miejsce do odpoczynku, miejsce ogniskowe, plus możliwość zwiedzenia fortu, który jako jedyny jest w tej formie udostępniony turystom.
Dalej jedziemy tą samą drogą, która od fortu prowadzi przez las. Początkowo po równym, ale potem nadal lekko w górę.
7,2 km - otwiera się daleki widok na Zniesienie. Odchodzi droga w prawo. Jedziemy prosto.
7,6 km - rozpoczynają się zabudowania osiedla Lipowica. Na prawo - piękny widok na dolinę Sanu, Zniesienie, Wapielnicę i Prałkowce.
8,0 km - osiągamy najwyższy punkt na trasie. Na chwilę, niepostrzeżenie przekraczamy granice miasta Przemyśla.
8,4 km - Skrzyżowanie dróg. Obok, po lewej kapliczka w formie przydrożnego krzyża. W prawo, droga asfaltowa prowadzi w kierunku centrum Przemyśla, pozostając na naszej trasie jedziemy prosto przez las.
9,1 km - po lewej, nieco w głębi od drogi, zarośnięty krzewami i drzewami Fort IX Brunner. Trasa wiedzie dalej, droga asfaltową, teraz zdecydowanie w dół.
9,4 km - koniec zjazdu. Tutaj od drogi asfaltowej, która wiedzie dalej do wsi Ujkowice, odbija w prawo droga kamienista, biegnąca po równym, między polami.
10,3 km - dojeżdżamy do zabudowań przysiółka Derby. Trzymamy się drogi na wprost.
11,2 km - po lekkim zjeździe, droga zaczyna się wznosić. Cały czas ma nawierzchnię kamienistą.
11,8 km - od naszej drogi odchodzi droga w lewo, w kierunku widocznych pozostałości Fortu X Orzechowce. Nasza trasa zostawia fort po lewej i nadal wiedzie prosto po dawnej drodze fortecznej, teraz lekko w dół.
12,1 km - rozjazd dróg. Wybieramy drogę po lewej.
12,7 km - skrzyżowanie z drogą asfaltową, którą przekraczamy na wprost jadąc teraz po żwirowo-kamienistej, a miejscami gruntowej drodze między polami.
13,9 km - mijamy najpierw duży, ogrodzony sad (po lewej), a następnie murowaną kaplicę (po prawej).
14,1 km - dojeżdżamy do drogi asfaltowej, na której skręcamy w lewo.
14,4 km - rozjazd dróg. Trzymamy się asfaltu (w lewo).
14,9 km - tuż przed ogrodzonym terenem anteny-przekaźnika odchodzi droga żwirowa w prawo. Tędy wiedzie czarny szlak forteczny. Po lewej ogrodzony teren, dobrze zachowanego Fortu XI Duńkowiczki. Do wejścia na teren fortu mamy jeszcze 100 m prosto.
15,6 km - od Fortu XI Duńkowiczki wracamy 100 metrów i obok anteny-przekaźnika skręcamy w lewo, w drogę kamienistą, która szybko staje się gruntową i błotnistą, szczególnie po okresie większych opadów deszczu.
16,0 km - mijamy po prawej, ogrodzony teren byłego gminnego wysypiska śmieci.
16,6 km - dojeżdżamy do drogi krajowej Przemyśl - Rzeszów. Musimy przekroczyć ją na wprost, ale miejsce jest bardzo niebezpieczne ze względu na szerokość jezdni oraz natężenie ruchu samochodowego.
Po przekroczeniu jezdni jedziemy dalej drogą gruntową, między polami, mijając dużą stację transformatorową po lewej.
18,1 km - nasza droga gruntowa krzyżuje się z drogą asfaltową. Jedziemy dalej prosto po drodze gruntowej.
18,6 km - wjeżdżamy między zabudowania Żurawicy i nasza droga staje się ul. Czarnieckiego
18,9 km - mijamy cmentarz po lewej i dojeżdżamy do skrzyżowania z ul. Bankową, którą jedziemy na wprost. Ul. Bankowa doprowadza nas do terenów kolejowych i skręcając w lewo staje się ul Dworcową.
20,1 km - dojeżdżamy do przejazdu kolejowego, przekraczamy tory i za przejazdem skręcamy w prawo, ale po chwili w lewo, w ul. Owocową, a po 200 metrach jeszcze raz w lewo, w ul. Ogrodową. Mijamy po prawej duże gospodarstwo sadownicze.
21,3 km - ul. Ogrodowa skręca w lewo, my jedziemy prosto w drogę szutrową, za znakami czarnego szlaku turystycznego.
21,4 km - od naszej drogi szutrowej odchodzi w prawo droga gruntowa, w kierunku dużej kępy wysokich drzew. Skręcamy w prawo.
22,1 km - dojeżdżamy do kępy drzew, które rosną na terenie Fortu XIIIb "Bolestraszyce". Teren jest ogrodzony i użytkowany przez Arboretum w Bolestraszycach. Dalej jedziemy prosto w widoczną już aleję jesionowo-dębową.
22,7 km - dojeżdżamy do muru otaczającego teren Arboretum. Skręcamy w lewo i jedziemy dalej, początkowo wzdłuż muru, a następnie ogrodzenia z siatki, drogą gruntowo-kamienistą, która doprowadza nas do Fortu XIII "San Rideau".
Przed fortem skręcamy w prawo i niezbyt stromym zjazdem dojeżdżamy do zabudowań wsi Bolestraszyce.
24,0 km - jadąc drogą między zabudowaniami, dojeżdżamy do szosy, tuż obok parkingu przed głównym wejściem na teren Arboretum. Jest to dogodne miejsce na dłuższy odpoczynek, a także jako osobny cel wycieczki.
Z Arboretum do Przemyśla jedziemy już szosą asfaltową przez wsie: Bolestraszyce, Buszkowiczki i Buszkowice.
31,2 km - po wjeździe do Przemyśla, ok. 200 metrów za zabudowaniami Gazowni (po lewej), skręcamy w ul. Św. Brata Alberta, a następnie w ul. Wyb. Marszałka Focha, którą dojeżdżamy do parkingu przy centrum handlowym "Albert". Przejeżdżamy skosem przez parking w kierunku Sanu i mostu. Przejeżdżamy wąską ścieżką (chodnikiem) pod mostem i znajdujemy się już na parkingu przy Krytej Pływalni. Skręcamy w prawo i wjeżdżamy na ul. 22 Stycznia, którą jedziemy najpierw wzdłuż stadionu i kortów tenisowych KS "Czuwaj".
Ul. 22 Stycznia przejeżdżamy pod mostem kolejowym, a następnie drogowym im. Orląt Przemyskich.
33,2 km - docieramy do placu przy Pomniku Orląt Przemyskich skąd rozpoczynała się nasza trasa.

Fort VIII "Łętownia"
Fort zbudowano w latach 1881-1882, na miejscu starszego szańca. Powstał jako pierwszy w twierdzy jednowałowy fort artyleryjski o konstrukcji stałej (czyli betonowej ze ścianami ceglanymi). Założony na planie pięcioboku. W szyi znajdowały się koszary, w centrum pojedynczy magazyn amunicji. Na wale czołowym i barkowym rozlokowane były stanowiska dla artylerii rozdzielone poprzecznicami, w których mieściły się schrony pogotowia bojowego. Fosa broniona była z trzech kaponier.

Fort czynny jest od początku maja do końca września. Godziny otwarcia:
Piątek - od 15 do 18
Sobota i niedziela - od 11 do 19
strona fortu:  fort8.pl

Fort IX "Brunner"
Fort powstał w latach 1893-1896. Założony na barkanowym narysie (trapezowym) był jednym z dwóch wybudowanych w Twierdzy Przemyśl pancernych fortów uniwersalnych zaprojektowanych według koncepcji Moritza von Brunnera.

Fort X "Orzechowce"
Fort zbudowano w latach 1884-1886. Założony na narysie pięcioboku z kleszczowo załamaną szyją. Powstał jako dwuwałowy fort artyleryjski. W szyi znajdowały się betonowe koszary, nad nimi górny wał dla dział do obrony dalekiej. Na czole fortu znajdował się dolny wał ze stanowiskami piechoty i lekkiej artylerii. Fosa broniona byłą z trzech kaponier.

Fort XI"Duńkowiczki"
Fort powstał w latach 1884-1886. Był niemal bliźniaczo podobny do fortu X „Orzechowce”. Modernizowano go jednak nieco później. W dobudowanych na skrzydłach koszar tradytorach otrzymał nowsze typy dział. W bateriach pancernych zaś wysuwane wieże pancerne. Kaponier nie przebudowywano.

Fort XIII "San Rideau" powstał w latach 1892-1896. Pierwotnie w tej samej lokalizacji, w roku 1876 zaplanowano budowę ziemno-drewnianej baterii 11 "Bolestraszyce". Do czasu zmainy numeracji fortów (po 1903 r.) fort oznaczano jako XIII 1/2 "San Rideau". Fort zbudowano jako tzw. fort jednostkowy (Eincheitzfort) czyli fort spełniający zarówno funkcje obrony bliskiej jak i dalekiej.