Bezpieczny outdoor latem - przewodnik dla miłośników aktywności na świeżym powietrzu

12 ZASAD BEZPIECZNEGO OUTDOORU LATEM:

1. Ubieraj się lekko, ale zawsze miej kurtkę przeciwdeszczową.
   Ubieraj się tak, aby na początku wędrówki było Ci chłodniej, niż ciepło. Warstwę docieplającą i kurtkę przeciwdeszczową miej na wszelki wypadek w plecaku. Spakuj do niego również dodatkową parę skarpet, najlepiej z wełny merino. Wraz z pokonywanym dystansem Twoje ciało rozgrzeje się, lecz nie przegrzeje i nie będziesz się nadmiernie pocić.
2. Stawiaj na przewiewne warstwy odzieży.
   Nie wybieraj bawełny! Schnie ona bardzo długo i staje się mokrym, wychładzającym kompresem. Wybieraj produkty, które szybko odprowadzają pot. Dodatkowo, podczas postoju zdejmij buty i przewietrz stopy.
3. Nawadniaj organizm mądrze.
   Pij regularnie wodę lub napoje izotoniczne, zwłaszcza przy dużym wysiłku. Unikaj alkoholu, napojów energetycznych i przesłodzonych – mogą one zaburzać gospodarkę elektrolitową i osłabić organizm. Pamiętaj natomiast, aby nie pić wody z potoków czy strumieni – zwracaj uwagę na to, aby była czysta i z pewnego źródła.
4. Zachowaj ostrożność przy ognisku.
   Wszelkie próby suszenia butów czy ogrzewania stóp przy ognisku mogą skończyć się ich stopieniem lub rozklejeniem, a zbyt bliskie siedzenie przy ognisku gwarantuje wypalone dziury w ubraniach. Stawiając namiot, myśl o tym, aby znajdował się on w bezpiecznej odległości od ogniska, tak aby iskry unoszone z dymem nie uszkodziły go.
5. Zabierz latarkę, gwizdek i folię NRC.
   Podczas wyprawy w awaryjnych sytuacjach niezbędne będzie światło, bez którego nie przejdziesz bezpiecznie nawet kilku metrów. Gwizdek pozwoli zawołać pomoc z daleka, a folia NRC da izolację i ochroni przed przemoczeniem oraz wychłodzeniem.
6. Nie jedz owoców prosto z krzaków bez umycia ich.
   Niemyte owoce leśne i inne pożywienie mogą być źródłem tasiemca bąblowcowego (bąblowicy), który potrafi zagnieździć się w wątrobie czy nerkach, a nawet w mózgu, za okiem. Czas leczenia jest bardzo długi, a pozbycie się go z organizmu ogromnie skomplikowane.  
7. Noś prawidłowo swój plecak.
   Źle zapakowany i założony plecak potrafi niestety zepsuć wycieczkę. Większość obciążenia noś na biodrach. Ramiona powinny tylko stabilizować ładunek, a nie go dźwigać. Używaj zarówno klamry biodrowej, jak i łącznika, czyli pasa piersiowego. Ten mały, niepozorny pasek bardzo stabilizuje cały bagaż, co jest szczególnie ważne przy schodzeniu. Plecak nie może deformować naszej postawy, a pasy ramienne nie mogą wrzynać się w ciało ani odginać do tyłu.
8. Chroń twarz, oczy i głowę.
   Słońce, wiatr i ekstremalnie wysokie temperatury, mogą uszkodzić skórę i wzrok. Używaj sprawdzonych kremów, a także noś okulary przeciwsłoneczne z atestem i zakładaj nakrycie głowy chroniące przed udarem.
9. Szanuj dziką przyrodę
   W górach jesteś gościem na terytorium zwierząt. One nie są złe – po prostu walczą o przetrwanie. Obserwuj je z dystansu, nie płosz, nie dokarmiaj i nie próbuj nawiązywać kontaktu. Mają one inne zwyczaje i rządzą się swoimi prawami.
10. Nie wchodź do wody bez obuwia.
    Wszelkie rzeczki czy strumienie pokonuj zawsze w butach. Najczęściej każdy chce „uratować” suche buty i próbuje przejść boso. Zdecydowanie lepiej jest mieć mokre buty, które za jakiś czas wyschną niż poranione stopy lub co gorsza, uszkodzić sobie poważnie paznokcie o podwodne kamienie.
11. Wyrusz na szlak bardzo wcześnie.
    W polskich górach burze rzadko pojawiają się przed godziną 12:00. Jeśli o tej porze będziesz już w drodze powrotnej, znacznie zminimalizujesz ryzyko zmoknięcia.
12. Pobierz darmową aplikację ratunkową.
    Aplikacja "Ratunek" może przydać Ci się w każdym momencie. Umożliwia ona szybkie wezwanie pomocy, takiej jak GOPR I TOPR, jednym przyciskiem, przesyła Twoją dokładną lokalizację i skraca czas reakcji służb ratunkowych. Pamiętaj, aby przed wyjściem na szlak upewnić się, że masz ją zainstalowaną oraz naładowany telefon.

Tegoroczny Miesiac Otwartych Gór obchodzono w Polsce w Ojcowskim Parku Narodowym. Sobotnie spotkanie z ambasadorem marki Rafałem Królem poświęcone było bezpieczeństwu podczas któtszych i dłuższych wypraw.

Ojcowski Park Narodowy — idealne miejsce na bezpieczny początek górskich wypraw

Jednym z wyjątkowych miejsc, które idealnie wpisuje się w ideę bezpiecznego odkrywania górskiej przyrody, jest Ojcowski Park Narodowy. Choć to najmniejszy park narodowy w Polsce, oferuje niezwykle malownicze krajobrazy: wapienne ostańce, jaskinie, doliny i liczne szlaki turystyczne o zróżnicowanym stopniu trudności. Dla początkujących wędrowców może być świetnym miejscem na pierwsze wędrówki w terenie o charakterze górskim — przy jednoczesnym zachowaniu podstawowych zasad bezpieczeństwa. Przyrodnicze bogactwo parku zachwyca o każdej porze roku, a dostępność dobrze oznakowanych tras sprawia, że można tu bezpiecznie zdobywać pierwsze doświadczenia outdoorowe przed bardziej wymagającymi wyprawami.

Podczas postkania rozmawialiśny o systemie ratownictwa w górach, jednym z podniesionych tematów była odpłatnośc za akcje ratunkowe. Więcej na ten temat przeczytasz w tekście: Czy akcje ratunkowe w polskich górach powinny być płatne?

Rozmawiając o bezpieczeństwie podczas wycieczek w góry warto wspomnieć o jeszcze jednym zestawie regół, których przestrzeganie pozwoli zapobiec konieczności wzywania ratowników.

Zasada 1: Planowanie trasy z wyprzedzeniem

Planowanie trasy to fundament bezpiecznej wyprawy outdoorowej. Przed wyruszeniem w teren należy dokładnie zapoznać się z mapą, sprawdzić długość i trudność szlaku oraz przewidywany czas przejścia. Warto również zidentyfikować potencjalne punkty nawodnienia, schronienia oraz miejsca, gdzie można uzyskać pomoc w razie potrzeby. Dobrze zaplanowana trasa uwzględnia także alternatywne ścieżki powrotu, które mogą okazać się niezbędne w przypadku nagłej zmiany pogody lub innych nieprzewidzianych okoliczności.

Zasada 2: Monitorowanie prognozy pogody

Pogoda w górach i innych terenach outdoorowych może zmieniać się gwałtownie, szczególnie w okresie letnim, kiedy to burze mogą nadejść niespodziewanie. Regularne sprawdzanie prognozy pogody przed wyprawą oraz w jej trakcie (jeśli to możliwe) jest kluczowe dla bezpieczeństwa. Szczególną uwagę należy zwrócić na ostrzeżenia meteorologiczne dotyczące burz, silnego wiatru czy intensywnych opadów. W przypadku niekorzystnej prognozy, lepiej przełożyć wyprawę lub wybrać alternatywną, bezpieczniejszą trasę.

Zasada 3: Informowanie bliskich o planach

Przed wyruszeniem na szlak zawsze należy poinformować bliskich lub znajomych o swoich planach. Przekazanie informacji o planowanej trasie, przewidywanym czasie powrotu oraz punktach kontaktowych może okazać się kluczowe w przypadku zagubienia się lub wypadku. Warto również ustalić procedurę alarmową - na przykład, że brak kontaktu do określonej godziny oznacza konieczność powiadomienia służb ratunkowych. Ta prosta zasada wielokrotnie przyczyniła się do szybkiego odnalezienia osób potrzebujących pomocy.

Zasada 4: Odpowiedni strój i obuwie

Właściwy dobór odzieży i obuwia to jeden z najważniejszych elementów przygotowania do aktywności outdoorowej. Latem kluczowe jest stosowanie systemu warstwowego, który pozwala na łatwe dostosowanie się do zmieniających warunków atmosferycznych. Podstawą jest warstwa odprowadzająca wilgoć, następnie warstwa izolacyjna (nawet latem w górach może być chłodno) oraz warstwa zewnętrzna chroniąca przed wiatrem i deszczem. Nie można zapominać o odpowiednim obuwiu z dobrą przyczepnością i wsparciem dla kostki, szczególnie na trudniejszych szlakach.

Zasada 5: Niezbędny ekwipunek

Nawet podczas krótkich wycieczek warto mieć przy sobie podstawowy zestaw awaryjny. W jego skład powinny wchodzić: apteczka pierwszej pomocy, mapa terenu (najlepiej wodoodporna), kompas lub GPS, latarka z zapasowymi bateriami, nóż wielofunkcyjny, zapałki lub zapalniczka w wodoszczelnym opakowaniu oraz gwizdek alarmowy. Dodatkowo, warto mieć przy sobie folię NRC (koc termiczny), która może uratować życie w przypadku hipotermii, nawet w lecie, gdy temperatura w górach może znacząco spaść po zachodzie słońca lub podczas deszczu.

Zasada 6: Odpowiednia ilość wody i prowiantu

Odwodnienie stanowi jedno z największych zagrożeń podczas letnich aktywności outdoorowych. Dorosła osoba powinna spożywać minimum 2-3 litry wody dziennie podczas umiarkowanej aktywności fizycznej, a znacznie więcej podczas intensywnego wysiłku lub w upalne dni. Zawsze należy zabierać ze sobą więcej wody niż przewidywane zapotrzebowanie oraz energetyczne przekąski, które szybko uzupełnią poziom glukozy we krwi. Warto również mieć przy sobie tabletki do uzdatniania wody lub filtr, które umożliwią bezpieczne korzystanie z naturalnych źródeł wody w terenie.

Zasada 7: Ochrona przed słońcem

Ekspozycja na promieniowanie UV jest szczególnie niebezpieczna w górach, gdzie jego intensywność wzrasta wraz z wysokością. Oparzenia słoneczne nie tylko powodują dyskomfort, ale mogą prowadzić do poważniejszych problemów zdrowotnych, w tym udaru cieplnego. Podstawowa ochrona obejmuje stosowanie kremów z wysokim filtrem SPF (minimum 30), noszenie nakrycia głowy z szerokim rondem oraz okularów przeciwsłonecznych z filtrem UV. Warto również planować aktywności tak, aby unikać najintensywniejszego nasłonecznienia w godzinach południowych.

Zasada 8: Znajomość własnych ograniczeń

Nie każdy może iśc w góry, nie każdy nadaje się dłuższy spacer. Nie naśladuj innych, dobieraj aktywność do soich możliwości fizycznych i psychicznych.